Foto: eparhija-timocka.org

Ovo je praznik koji proslavljaju stočari i ratari, a slavi se i kao Krsna slava, ali i kao zavet za čitavo selo.

U Republici Srpskoj se izlazi izvan sela pa se proslavlja na vrhovima brda ili seoskim igralištima.

U selu Pranjani, kod Čačka, crkva slavi ovaj dan pa se tog dana oko crkve priređuje veliki vašar i narodno veselje. U istom selu ujutru se prave drveni krstići od leskovih grančica i stavljaju u njive, livade, na kuće, torove i izvore.

Mladi u Šumadiji izjutra odlaze u brda i beru devesilje koje posle stavljaju oko karlica sa mlekom.

Posle odlaze na livade sa devojkama gde beru i drugo cveće. Tu se razvija kolo i igraju seoske igre. Na ovakve igranke se često dolaze i iz drugih manjih sela.

U Popovom polju i okolnim selima, Spasovdan smatraju za stočarski praznik pa se tog dana najviše posvećuju stoci. Čobani izgone stoku pre sunca, usput naberu kovilja, vezuju za jasenov prut, koji zataknu u zid oko vrata na toru. Uoči ovog praznika puštaju jaganjcima i jarićima da sisaju. Posle podne, kad vraćaju stoku, stočari obilaze oko čitavog sela, a svaka jača kuća zakolje jagnje ili jare pa se odlazi do crkve gde se u porti zajedno ruča.

Na Spasovdan u mnogim selima ide litija, odnosno krstonoše. Ranije, litija je kretala iz crkve i pravila krug, ophod oko sela. Kad obiđu celo selo vraćaju se crkvi odakle su i pošli. Posle toga se za sve učesnike organizuje zajednički ručak.

Danas, litija ne izlazi iz porte i obilazi samo oko crkve. Blizu Višegrada postoji brdo zvano Spasovo, a iznad Budve je brdo Spas. Oba brda su mesta okupljanja seljana i građana iz okoline na Spasovdan.

Krst kao obeležje je sastavni deo spasovdanskog rituala. Prave ga od leske i stavljaju na razna mesta; u Republici Srpskoj, krstiće stavljaju na vrhove starih stabala; u Donjoj Gruži na sredini sela pobodu velike spasovdanske krstove.

Mnoge crkve su u Srbiji za vreme vladavine dinastije Obrenovića posvećivane Spasovdanu, što je imalo simvoličan smisao podizanja nacionalne svesti srpskog naroda.

Reklame